Süspansiyon Nedir? Süspansiyon Sistemi Ne İşe Yarar?

Günümüzde otomobil performansı denildiğinde akla ilk olarak beygir gücü, tork ya da 0 – 100 km hızlanma süresi gibi faktörler gelmektedir. Ancak araç konforu için en önemli bileşenlerden bir tanesi de süspansiyonlardır.

“Süspansiyon nedir?” sorusuna “Süspansiyon aracın tekerlekleri ile yol arasındaki sürtünmeyi maksimize etmeyi sağlayan bir parçadır.” yanıtı verilebilir. Sistem daha dengeli araç hakimiyeti ve yol çekişi sağladığı gibi aynı zamanda araç içindeki yolculular için konforlu bir yolculuk deneyimi sunar. Diğer taraftan “Süspansiyon ne demek?” sorusunun cevabı ise oldukça farklıdır. Süspansiyon kelime anlamı olarak Türkçede asıltı anlamına gelmektedir.

Bu yazımızda araç süspansiyon sistemi ve araç süspansiyon görevleri hakkında bilgi bulabilirsiniz.

Süspansiyon Nedir?

Basit bir şekilde süspansiyon, aracın yoldan aldığı karşı gücü sönümleyerek aracın dikey eksende mümkün olduğunca hareketsiz kalmasını sağlayan sistemdir. Yolların mükemmel düzlükte olması durumunda süspansiyonlara ihtiyaç duyulmaz ancak yollar düz olmaktan oldukça uzak olduğu için süspansiyona ihtiyaç duyulmaktadır. Yollarda bulunan çakıllar, tümsekler ya da çukurlar araç üzerinde yukarı yönlü hızlanmaya neden olur. Süspansiyon sistemi içerisinde bulunan hidrolik ve yaylar sayesinde bu etki olabildiğince hafifletilerek araç kabininin bu hızlanmadan en az şekilde etkilenmesi sağlanır.  Yaylar, şok emiciler, araç bağlantıları, denge çubuğu gibi parçalar süspansiyon sistemini oluşturur.

Süspansiyon Sistemi Nedir?

“Süspansiyon sistemi nedir?” nedir sorusunun cevabı basitçe araç süspansiyonunu oluşturan bileşenlerin tamamı şeklinde verilebilir. Yaylar, amortisör, askı sistemi, denge çubukları, salıncak kolları ve rotiller süspansiyon sistemini oluşturan parçalardır. Bu parçaların kendi içerisinde farklı türleri bulunur. Yaylar kendi içerisinde helisel, yaprak, burulma çubuklu ve pnömatik olarak değişiklik göstermektedir. Benzer bir şekilde askı sistemleri de serbest askı ve sabit askı sistemi olarak ikiye ayrılır. Bu sistemler kullanım alanları ile birbirinden ayrışır.

Sabit süspansiyon olarak da bilinen sabit askı, binek otomobiller için yeterli konforu sağlayamadığından kamyon ya da tır gibi ağır ticari araçlarda tercih edilir. Benzer bir şekilde binek otomobillerde, minibüslerde ya da küçük kamyonetlerin ön tarafında helezon yaylar tercih edilmektedir.

Süspansiyon Ne İşe Yarar?

Dünyadaki tüm güçlerin bir büyüklüğü ve bir yönü vardır. Yoldaki bir tümsek aracın tekerleğinin dikey eksende yukarı çıkmasına ve sonra aşağıya inmesine neden olur. Bu hareketin gücü de tümseğin büyüklüğüne göre değişir. Ancak tümsek ne kadar büyük ya da ne kadar küçük olsa da araçta yukarı yönlü bir hareketlenme meydana gelir. Herhangi bir engel olmadığında dikey güç direkt olarak arabaya iletilir ve arabanında yukarı yönlü hareketlenmesine yol açar. Bu gibi durumda tekerleğin yolla teması tamamen kesilir ve sonrasında yer çekimi kuvvetiyle tekrar yere iner. Tekerleği ve aracı yukarı yönlü harekete zorlayan bu gücün sönümlenmesi ve aracın yukarı yönlü harekete geçmesinin engellenmesi için süspansiyon sistemi kullanılır. Bununla beraber süspansiyonlar tekerleğin sürekli olarak yola temas etmesini sağlayarak yol tutuşunu güçlendirir aracın daha iyi bir çekiş yakalamasını sağlar. Aynı zamanda virajlarda araç daha kolay yolda tutulur. “Süspansiyon ne işe yarar?” sorusun en net cevabı bu şekilde aktarılabilir.

“Süspansiyon sisteminin görevi nedir?” sorusunun yanıtları şu şekilde sıralanabilir:

• Sürüş konforu maksimize edilir. Sürüş sırasında meydana gelen titreşimler azaltılır ve darbeler en az seviyede hissedilir. Hem düz yolda hem de bozuk yol şartlarında hızlanırken de fren yaparken de yol tutuşu iyileşebilir.
• Virajlarda da ani dönüş yapılması gereken durumlarda da araç dengesini koruyabilir.
• Aracın yalpalaması engellenebilir.
• Frene basıldığında araç dengesinin korunması sağlanır, böylece fren mesafesi azalabilir.

Araç süspansiyon sistemi efektif çalıştığında hem daha güvenli hem de konforlu bir süreç yaşanabilir. Bu nedenle araç süspansiyon bakımının düzenli yapılması gerekir. Araçların optimal performansının korunmasında önemli rol oynayan süspansiyon sistemi aracın şasisi ile tekerlekleri arasındaki bir köprü gibi düşünülebilir.

Süspansiyonun Parçaları Nelerdir?

Süspansiyon sistemi elemanları arasında yaylar, kollar, viraj demirleri, salıncaklar, rotiller ve amortisörler bulunur. Bu süspansiyon parçaları özetle şu işlevlere sahiptir: 

• Şok emici olarak da adlandırılabilen amortisörler, yoldaki bozuklukların araç seyrine olan etkisini minimize etmeye yardımcı olur. Titreşimlerin absorbe edilmesinde görev yaparlar.
• Stabilizatör ya da denge çubuğu olarak da bilinen viraj demiri, viraj dönüşleri sırasında aracın dengesini sağlar. Böylece viraj alınırken aracın savrulma riskini azaltır.
• En önemli süspansiyon parçalarından birisi de arasında yaylardır. Aracın tüm yükünü üstlenirler, esnek yapıları sayesinde tekerlekler ile şasi arasındaki ideal mesafenin korunmasına yardımcı olur.
• Kollar tekerleklerin hem dikey hem de yatay hareketini kontrol eden askı sistemi şeklinde kısaca tanımlanabilir. Tekerleklerin ideal konumda kalmasına yardımcı olan bu süspansiyon sistemi elemanı yol tutuşunu en iyi hâle getirir.
• Genellikle ön tekerlerin direksiyon sistemine bağlanmasını sağlayan rotiller, aracın en doğru şekilde yönlendirilmesine yardımcı olur. Süspansiyon sisteminin efektif çalışmasına katkıda bulunan rotiller bozulduğunda direksiyonda boşluk hissedilmesi, ses gelmesi ve araçta dengesizlik gibi sorunlar görülebilir.
• Sürüş esnasında tekerleklerin yere eşit temasından sorumlu süspansiyon parçası salıncak olarak adlandırılır. Salıncak bozulursa tekerlekler aşınabilir ve bu aşınma düzensiz olabileceğinden sürüş güvenliği tehlikeye girebilir.

Süspansiyon Türleri Nelerdir?

Süspansiyon türleri sabit ve bağımsız olarak ikiye ayrılır. Sabit süspansiyonlu araçlarda sağ ve sol tekerlek tek bir aksı paylaşır. Bu durum sağ ya da sol tekerleğin bir tümsek sonucu yukarı yönlü hareket etmesi durumunda diğer tekerleğin de benzer hareketi gerçekleştirmesine yol açar. Günümüzde tırlarda ya da binek araçların arka tekerlerinde bu sistem hala yaygın olarak kullanılır. Bağımsız süspansiyon ise adından anlaşılabileceği gibi tekerler birbirinden bağımsızdır. Sol arka tekerlek bir tümsekten geçtiğinde diğer tekerlekler normal bir şekilde yoluna devam eder. Bağımsız süspansiyon sürüş konforunu önemli ölçüde artırmaktadır.

Süspansiyon Testi Nedir?

Süspansiyon bileşenlerinin kapsamlı olarak incelenmesi ve süspansiyon sisteminin efektif olarak çalışıp çalışmadığının anlaşılması için gerçekleştirilen test, süspansiyon testi olarak adlandırılır. Bu test sayesinde sürüş konforu, yol tutuşu ve güvenlik gibi son derece önemli parametreler hakkında bilgi edinilebilir.

Süspansiyon sistemi test edildiğinde aracın performansının değerlendirilmesi, güvenlik açığı olup olmadığının anlaşılması, sistemde arıza bulunup bulunmadığının belirlenmesi gibi önemli kazanımlar elde edilebilir.

Araç kiralama hizmeti almak isteyen ve bu hizmeti güvenilir firmalardan alan sürücüler bakımı düzenli olarak yapılan araçlarla yola çıkmanın keyfini sürebilirler. Farklı araç segmentleri arasından ihtiyaçlar doğrultusunda seçim yapmak ve her zaman güvenli bir sürüş deneyimi yaşamak için siz de Rent Go’yu ziyaret edebilirsiniz.

Süspansiyon Testi Nasıl Yapılır?

Süspansiyon sistemi kontrolü sırasında amortisör, amortisör mili, denge çubukları, rotiller, şasi bağlantı noktası gibi bileşenler detaylı olarak incelenir. Görsel inceleme sırasında sistemde sızıntı, aşınma ya da çatlama olup olmadığı ölçümlenir.

Test sırasında bilgisayarlı cihazlar kullanılır. Her bir bileşenin verimlilik değerleri belirlenir. Bunun için aracın test alanına alınması ve test düzeneğine sabitlenmesi öncelikli adımlardır. Daha sonra test sırasında süspansiyon sistemi bileşenlerinin performansını ölçen cihazlar hazırlanır, amortisörlere titreşim verilir. Verilen titreşimin araçtaki etkileri yine bilgisayarlarca incelenir. Test sırasında elde edilen tüm veriler toplanır ve değerlendirilerek rapor hazırlanır.

Süspansiyon testi sayesinde araçtaki arızalar erken süreçte tespit  edilebilir. Böylelikle hem sürüş güvenliği hem de sürüş konforu maksimize edilebilir. Peki bu test ne zaman yapılmalıdır?

• Araçların sürüş sırasında dengesi bozuluyorsa,
• Aşırı titreşim ve dengesizlik hissediliyorsa,
• Araç bir yöne doğru çekiyorsa,
• Lastikler arasında aşınma farklılığı bulunuyorsa,
• Araç içindeyken yol koşullarındaki bozukluklar belirgin şekilde hissediliyorsa süspansiyon testi yapılması gerekliliği gündeme gelebilir.